Henk Ovink – Guest Urban Critic 2016
Watergezant Nederland
Water niet enkel als uitdaging, maar juist als kans. Dat is de boodschap die watergezant Henk Ovink in 2016 Rotterdam als achtste Guest Urban Critic meegaf. Het jaar dat de stad toetrad tot de 100 Resilient Cities Network. Rotterdam bestaat bij de gratie van haar water, echter in het licht van klimaatverandering en klimaatadaptatie is de wateropgave urgenter dan ooit. Vanuit verschillende rollen heeft Ovink zich hiermee bezig gehouden op zowel mondiale als lokale schaal.
Henk Ovink heeft naast een carrière bij verschillende nationale en internationale overheidsorganen een achtergrond in ruimtelijk ontwerpen. Vanuit dit perspectief houdt Ovink zich wereldwijd bezig met verschillende vormen van waterproblematiek, zoals overstromingen, droogte of watervervuiling. Hij doet dit, want “water raakt aan alle grote kwesties van deze tijd: klimaatverandering, veiligheid, energievoorziening, armoede, bevolkingsgroei, landbouw, verstedelijking en migratie.”
“Negentig procent van alle rampen is watergerelateerd, veertig procent van de wereldbevolking wordt erdoor bedreigd. Watercrisis heeft een directe sociale impact.”
Henk Ovink, Versbeton.nl
In 2012 bracht orkaan Sandy dit pregnant naar voren. Ovink werd toen gedetacheerd als senior advisor aan de Hurrican Sandy Rebuilding Task Force in New York. Daar zette hij de prijsvraag ‘Rebuild by Design’ op, wat een voorbeeld werd om overheden te helpen op onderzoek gebaseerde, collaboratieve ontwerpprocessen op gang te brengen. Dit sluit aan bij Ovink zijn overtuiging dat ontwerpers en bestuurders verhalenmakers zijn en beide ervoor kunnen zorgen dat de inhoud van urgente opgaven niet het onderspit delft.
“Ovink adresseerde de urgentie van waterveiligheid in termen van stadmaken.”
In zijn lezing als Guest Urban Critic gaf Ovink mee dat we moeten testen en doen, en bestaande regels hierbij niet als beperking dienen te gelden. Aan de hand van orkaan Sandy demonstreerde Ovink hoe sociale en fysieke kwetsbaarheid samenhangen en hoe een ramp als Sandy aangewend kan worden voor diepe structurele systeemveranderingen. Samenwerking is hierbij essentieel, wat hij illustreerde met het historische voorbeeld van het graven van de Utrechtse stadsvest in 1122. Deze kon enkel doormiddel van samenwerking gerealiseerd worden. Ovink benadrukte dat ook nu samenwerking nog steeds cruciaal is en er tevens voor kan zorgen dat er op een inclusieve manier aan de resilience opgave gewerkt wordt, juist omdat de opgave iedereen raakt
Profiel van Henk Ovink
In 2015 werd Henk Ovink benoemd tot de eerste Nederlandse Watergezant om overheden wereldwijd te helpen met waterproblematiek en de Nederlandse kennis op dit gebied te promoten. Een functie die nog niet bestond maar de facto door kroonprins Willem-Alexander vervuld werd. Daarnaast is Ovink sinds 2016 sherpa van het High Level Panel on Water van de Verenigde Naties waar de Secretaris-Generaal van de VN, alsook de president van de Wereldbank en elf staatshoofden die veel met water te maken hebben in zetelen.
Na het opzetten van de prijsvraag ‘Rebuild by Design’ voor de wederopbouw na orkaan Sandy heeft Ovink dit platform uitgebouwd als ontwerp-, onderzoeks- en adviesbureau. Het bureau heeft ten doel om de lat te verhogen voor het niveau van voorbereidheid en veerkracht in relatie tot natuurrampen. Rebuild by Design werd een model om overheden te helpen op onderzoek gebaseerde, collaboratieve processen op te zetten om gemeenschappen en regio’s voor te bereiden op toekomstige uitdagingen. Aan de hand van een ontwerpproces worden ontwerpers, onderzoekers, gemeenschapsleden, overheden en experts bij elkaar gebracht om gezamenlijk tot ontwerp gedreven oplossingen te komen die geïnformeerd, innovatief en implementeerbaar zijn.
In datzelfde jaar ging Ovink door met zijn onderzoek naar de verhouding tussen besturen en transformeren van de stad als co-curator van de vijfde Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam: ‘Making City’. Met de premisse van het curatorteam dat steden de oplossingen voor de grote opgave moeten gaan vinden en het adagium ‘No Cities, No Future’¸werd met de IABR gezocht naar antwoorden op de voortdurende verstedelijking en de daar bijbehorende politieke, sociale, economische en ecologische uitdagingen. Hier kwam onder andere het programma Water as Leverage uit voort en Ovink initieerde er de Wereld Water Atlas: een platform voor overheden om good practices met betrekking tot waterbeheer en rampen te delen.
Naast een carrière bij verschillende nationale en internationale overheidsorganen heeft Ovink een achtergrond in ruimtelijk ontwerpen. Na een studie Wiskunde Universiteit van Groningen, heeft hij kunst gestudeerd aan de kunstacademie Minerva in Groningen en de Koninklijk Academie voor de Beeldende Kunsten in Den Haag. Daarna is hij ruimtelijk ontwerpen gaan studeren bij de Academie van Bouwkunst in Amsterdam en vervolgens bij Bouwkunde aan de TU Delft. Na zijn studie zette hij een adviesbedrijf voor stedelijke planning op, dat later fuseerde in Bureau Kroner. Ovink werkte daar mee aan het ontwerp van parken, het restaureren en uitbreiden van gebouwen, alsook stedenbouwkundige studies.
Vervolgens is Ovink op diverse posities aan de slag gegaan bij grote (overheids-)organisaties, was hij directeur-generaal van Ruimte en Water bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en directeur Nationale Ruimtelijk Ordening bij het Ministerie van Verkeer, Ruimtelijke Ordening en Milieu. Vanwege zijn overtuiging dat ontwerpers en bestuurders verhalenmakers zijn, zette Ovink als directeur vanuit het Ministerie van VROM het onderzoeksprogramma ‘Design & Politics’ aan de TU Delft op waar hij tevens hoogleraar werd.
Ovink heeft verder onderzoeksprogramma’s als de Leerstoel Spatial Planning aan de Universiteit van Utrecht opgezet en het onderzoeksprogramma Urban Age binnen het Cities Program van de London School of Economics. Daarnaast was hij lid van het bestuur van het Berlage Instituut, de UK School of Design, de Faculteit Bouwkunde aan de TU Delft en de Master City Developer Rotterdam.
