David Adjaye – Guest Urban Critic 2018
Mayor’s Design Advocate for the Good Growth by Design programme
In 2018 was de vermaarde Britse architect David Adjaye uitgenodigd als tiende Guest Urban Critic. Adjaye geeft over de gehele wereld vorm aan publieke gebouwen die de meerstemmigheid van stedelijke gemeenschappen weerspiegelen. In Londen werkt hij als ‘design advocate for good growth’ met burgemeester Sadiq Khan aan nieuwe perspectieven op een duurzame en inclusieve groei van de stad. In gesprek op het podium van het Stadmakerscongres verkende Adjaye en burgemeester Ahmed Aboutaleb hoe Rotterdam zijn diversiteit en zijn internationale reputatie als architectuurstad kan benutten om de toekomst van de stad richting te geven.
“In ieder stuk van de stad, rijk of arm, zit waarde.
Het idee dat je in het ene deel van de stad geld kunt
verdienen en in het andere niet, is een mythe”
David Adjaye, Architectenweb
David Adjaye is in 2017 door de Londense burgemeester Sadiq Khan benoemt tot een van de vijftig Mayor’s Design Advocates voor het Good Growth by Design programma. Deze design advocates adviseren de burgemeester over het ombuigen van de groei van Londen naar ‘goede groei’ middels ontwerp en dragen daar als ontwerpers ook actief aan bij. Khan heeft namelijk gesteld dat goede architectuur en planning ervoor kunnen zorgen dat plekken in de stad goed werken op sociaal, ruimtelijk en economisch vlak en als zodanig fijne en vitale omgevingen opleveren. Met het programma stelt Khan ontwerp centraal bij het bieden van een antwoord op uitdagingen als het realiseren van 50.000 woningen per jaar, het creëren van werkgelegenheid en de sociale infrastructuur.
“You have all the ingredients to tackle
the issues of the 21st century”
David Adjaye, Gebiedsontwikkeling.nu
Met zijn bureau Adjaye Associates dat gevestigd is in Londen, New York en Accra bouwt Adjaye gemeenschappen en verhalen, ofwel ‘Constructed Narratives’. Daarnaast adresseren de projecten thema’s als sociale infrastructuur en inclusie, emancipatie en de toegang tot educatie. In 2016 opende het Smithsonian Institute National Museum of African American History and Culture aan de National Mall in Washington DC, wat door de New York Times werd uitgeroepen tot culturele gebeurtenis van het jaar. Met architectonische middelen als licht, uitgesproken materiaal en kleurkeuzes, maar ook fysieke en visuele connecties, maakt het bureau gebouwen met een uitgesproken karakter, maar worden deze ontwerpen tevens ingebed in de bredere ruimtelijke, sociale en culturele condities van de context.
“Je móet mensen mengen”
David Adjaye, Architectenweb
Dit waren dan ook aspecten die centraal stonden in de lezing van Adjaye en het daaropvolgende gesprek met de Rotterdamse burgemeester. Adjaye concretiseerde dit aan de hand van een aantal projecten, zoals het project Sugar Hill midden in het New Yorkse Harlem. Met dit project werden kwalitatief hoogwaardige betaalbare woningen, genereuze buitenruimte, een nieuw cultureel centrum en een museum voor kinderen toegevoegd op een complexe locatie in de wijk. Hiermee toonde hij hoe je als architect met gebouwen als zetstukken bij kunt dragen aan thema’s als goede groei, diversiteit en kwaliteit van de gebouwde omgeving en zo iedereen in de stad de kans te geven zich te ontwikkelen en ontplooien. Rond deze opgaven vonden de burgemeester en de Guest Urban Critic elkaar: de zoektocht naar een ‘We Society’ waarin de weg naar een duurzame toekomst voor iedereen open ligt, dwars door generaties, met oog voor verschillen maar ongeacht afkomst. Aan het begin van zijn eigen betoog ter inleiding op deze ontmoeting onderstreepte de burgemeester nogmaals: “a city is not a collection of stones, a city is about people”. De burgemeester markeerde een scherpe grens: iedereen doet mee. Op het podium van het Stadmakerscongres ontstond vervolgens een gedeeld perspectief op de kracht van het ontwerp in het verbinden van de gebouwde stad en de verhalen van – in toenemende mate diverse – gemeenschappen van mensen.
Profiel van David Adjaye
Geboren in Tanzania als zoon van een Ghanese diplomaat is Sir David Adjaye opgegroeid in Egypte, Yemen, Saoedi-Arabië, Uganda en Libanon, voordat het gezin zich settelde in Hampstead te Londen. In Londen begint Adjaye de potentie van architectuur voor het veranderen van het dagelijks leven van mensen in te zien. Dit inzicht werd gestimuleerd door de vaak vervelende en vernederende omwegen die hij met zijn jongste broer Emmanuel, die op jonge leeftijd in een rolstoel terecht kwam, moest maken om geïmproviseerde invalideningangen te bereiken. Een diep begrip voor de kracht van architectuur om mensen hun dagelijks leven te verbeteren en verrijken, staat nog steeds centraal in de ontwerpfilosofie van Adjaye Associates.
Naast zijn ontwerppraktijk was Adjaye de eerste Louis Kahn Visiting Professor aan de Universiteit van Pennsylvania, de Norman R. Foster Visiting Professor aan de Yale School of Architecture en Visiting Professor aan de Princeton University School of Architecture. Daarnaast was hij tevens Kenzo Tange Visiting Professor in Architecture aan de Harvard Graduate School of Design, waar Adjaye met zijn studenten onderzoek gedaan heeft naar de sociale en urbanisatiegeschiedenis van Afrikaanse steden en hoe deze steden zich in de 20e en 21ste eeuw ontwikkeld hebben. Adjaye doet al gedurende zijn gehele professionele carrière onderzoek naar Afrikaanse steden, wat onder andere leidde tot verschillende publicaties, zoals Adjaye, Africa, Architecture en de fototentoonstelling African Cities.
Adjaye’s betrokkenheid bij onderwijs werkt ook door in zijn ontwerppraktijk. Het net opgezette Adjaye Associates had als een van de eerste opdrachten het herontwerpen van de entreepartij van een Victoriaanse bibliotheek in Londen. Een aantal jaar later volgde twee bibliotheken en in 2012 twee bibliotheken in Washington DC: the Francis A. Gregory Neighborhood Library en de Bellevue Library. De laatste staat in een lagere inkomenswijk en biedt als zodanig ook inwoners van deze buurt een baken en plek voor intellectuele en sociale emancipatie. Ook het Stephen Lawrence Centre in Londen heeft een maatschappelijke missie, namelijk om de kansen van jonge Londenaren met een Caribische en Afrikaanse achtergrond te vergroten door, samen met partners in het gebied, vergaderruimtes, klaslokalen, IT labs en tentoonstellingsruimten aan te bieden waar ze alles uit zichzelf kunnen halen.
Dergelijke projecten illustreren hoe het bureau invulling geeft aan haar filosofie om bij te dragen aan het vieren van diversiteit, bouwen voor gemeenschappen en het werken aan de complexiteiten van stedelijk wonen ingebed in de lokale condities van de context in de breedste zin van het woord. Aspecten als licht en uitgesproken materiaal- en kleurkeuzes dienen als architectonische middelen om deze filosofie te verwezenlijken. Deze spelen dan ook een grote rol in de ontwerpen van het bureau. Dit komt ook sterk terug in het ontwerp voor het Smithsonian Institute National Museum of African American History and Culture, op het laatste vrije kavel aan de National Mall in Washington DC.
Vanuit deze achtergrond is Adjaye een van de vijftig ‘Mayor’s Design Advocates’. Dit zijn professionals die onderdeel uitmaken van het ‘Good Growth by Design’ programma. Dat programma is in 2016 opgezet door de Londense burgemeester Shadiq Khan om goede groei van de stad te stimuleren, rekening houdend met aspecten als het kweken van vaardigheden, diversiteit en de kwaliteit van de gebouwde omgeving. Adjaye werd in 2017 geridderd voor zijn verdiensten in de architectuur en in hetzelfde jaar door TIME Magazine erkend als een van de 100 meest invloedrijkste mensen.
